Woord vooraf

Wat stel je je voor bij Andalusië? Warmte in eerste instantie, stranden, zon op je huid, je voeten in warm zand. Tegelijkertijd flitsen beelden van uit de bodem gestampte badplaatsen voor het massatoerisme door je hoofd. Ongetwijfeld denk je aan stierengevechten en aan flamencodanseressen met castagnetten in de hand, felgekleurde jurken, een soort Spaanse blues. En misschien schiet je ook nog sherry te binnen, jaren geleden opeens bij ons in de mode als middel om af te vallen – de sherrykuur inderdaad. En misschien denk je ook aan tapas, die lekkere, gevarieerde hapjes. Tapas zijn een Andalusische uitvinding.

Het is frappant dat de voorstellingen van toeristen over Andalusië, clichés of niet, consequent te maken hebben met genieten van het leven. Muziek, dans, eten, drinken, het is in Andalusië niet iets voor speciale gelegenheden, niet exclusief voor een verjaardag of een plaatselijke feestdag, niet speciaal voor de jeugd of gegoede middenklasse. Het hoort min of meer bij het dagelijkse leven. Van dit savoir vivre, ervaart het gros van de toeristen niets. De massa concentreert zich aan de Costa del Sol, in gigantische hotelresorts, appartementencomplexen en golfclubs. Met Andalusië heeft die toeristenwereld niets te maken. Hier blijven toeristen onder elkaar, liefst gerangschikt naar nationaliteit. Onbegrijpelijk. Bovendien liggen de mooiste zandstranden helemaal niet aan de Costa del Sol, maar aan de nog vrijwel ongerepte Costa de la Luz. Boek een rondreis of een fly-drive van tevoren of huur een auto ter plaatse, maar trek zo snel mogelijk het binnenland in. Andalusië heeft zoveel meer te bieden dan strand.

De regio bestaat uit acht provincies: Málaga, Sevilla, Granada, Córdoba, Cádiz, Almería en Huelva. Samen hebben ze een omvang die je kunt vergelijken met Portugal. Te groot om in één reis alles te bekijken. Allereerst is er de Andalusische hoofdstad Sevilla, de stad waar Willem Alexander en Máxima elkaar hebben ontmoet. Sevilla is beslist een van de leukste Spaanse steden. Wandel door sfeervolle oude wijken, geniet op een terrasje of in een van de tapasbars – Sevilla is de stad van de tapas bij uitstek.

Bezichtig de grandioze monumenten die de stad te danken heeft aan haar centrale rol in Spanjes Gouden Eeuw. Van de 15de tot midden 16de eeuw was Sevilla, dankzij de ligging aan de belangrijkste rivier van Andalusië, het centrum van de handel met het net ontdekte Amerikaanse continent. De bekendste ontdekkingsreiziger, Columbus, heeft een praalgraf gekregen in de kathedraal. De kerk staat samen met de Real Alcázar, het imposante voormalige Moorse paleis, op de Werelderfgoedlijst van de Unesco. Beide monumenten symboliseren het christelijke en islamitische verleden van Andalusië.

Van de 8ste tot de 15de eeuw had Andalusië een oriëntaals karakter, een rijk bestuurd door sultans, emirs en kaliefen. De hoofdstad was Córdoba, dat in rijkdom moest concurreren met Damascus en Bagdad. Wat betreft omvang en betekenis is Córdoba inmiddels voorbijgestreefd door andere steden in Andalusië, maar onovertroffen is zijn voormalige grote moskee, de Mezquita midden in het gezellige en compacte middeleeuwse centrum. Het is Andalusiës tweede schitterende monument waarvan de Unesco de unieke historische waarde heeft erkend. Nummer drie is een sprookjespaleis uit Duizend-eneen-nacht, het Alhambra in Granada. Deze eeuwenoude stad met haar hellende steegjes en straatjes kan wat sfeer betreft concurreren met Sevilla, maar heeft bovendien met het Alhambra een attractie van wereldformaat in huis. Dit oriëntaalse paleiscomplex was de residentie van de emirs die het koninkrijk Granada regeerden, tot eind 15de eeuw het laatste islamitische bolwerk van Andalusië. Met de typisch Andalusische combinatie van oriëntaalse en christelijke architectuur kan geen andere regio wedijveren. Het maakt Andalusië tot een van de interessantste vakantiebestemmingen van Europa.

Naast het bijna verplichte Andalusische trio Sevilla, Córdoba en Granada, zijn er diverse andere aantrekkelijke plaatsen, niet in de laatste plaats een reeks pueblos blancos, witte bergdorpjes. In bijna heel Andalusië kom je ze tegen, maar de mooiste, de ansichtkaartenplaatsjes, concentreren zich in het kustgebergte achter de Costa del Sol en de Costa de la Luz.

Cultuur en kunst van Andalusië gaan niet gauw vervelen, maar de afwisseling met de imposante natuur is een aangenaam pluspunt. Op de eerste plaats het Nationaal Park Sierra Nevada, de hoogste bergen van Spanje met de besneeuwde toppen, gevolgd door het andere Andalusische nationale park, Coto de Doñana met zijn duinen, lagunes, moerassen en duizenden vogels waaronder flamingo’s. Verder ligt er een aantal prachtige beschermde natuurgebieden in het kustgebergte, niet ver van de stranden en uitstekend geschikt om te wandelen. De bestemming per uitstek voor wandelaars is de Alpujarras, een schitterend berglandschap ten zuiden van de Sierra Nevada met dorpjes met een geheel eigen karakter. En overal sta je versteld van de vriendelijkheid van de bevolking – en dat is geen reclameslogan.

Opzet gids

Ongeacht of je met een georganiseerde rondreis of een fly-drive, op eigen gelegenheid of met excursies Andalusië gaat bezichtigen of alleen een stedentrip naar Sevilla en omgeving boekt, deze reisgids helpt je de mooiste plekjes te ontdekken en keuzes te maken uit het enorme aanbod. De uitgebreide informatie, plattegronden en kaarten zijn een leidraad bij de bezichtiging van de monumenten, steden en afwisselende landschappen. Aparte achtergrondverhalen met culinaire, historische, culturele of alledaagse thema’s, of over beroemde Andalusiërs als Picasso en Federico García Lorca doen recht aan de veelzijdigheid van Andalusië.

Extra is een hoofdstuk betreffende vakantie met kinderen in Andalusië, geschreven door Yvonne Verboeket. Hierin staan tips over reizen met kinderen en is een aantal attracties speciaal voor kinderen van verschillende leeftijden opgenomen. Op de blauwe pagina’s achter in deze gids vind je allerlei praktische informatie die voor en tijdens je vakantie in Andalusië van pas kan komen.

Feliz viaje – goede reis.

Linda O’Bryan en Hans Zaglitsch

2009

Overzichtskaart Andalusië
Klik op een van de volgende deelkaarten voor een vergroting: linksboven, rechtsboven, linksonder en rechtsonder.